Сәтбаев университетінде Қазақстан технологиялар дамытуына арналған мұражай ашылды
2022 жылғы 21 желтоқсанда Сәтбаев атындағы техникалық университетте О.А. Байқоңыров атындағы Тау-кен металлургия институтында жаңа «Қазақстанның технологиялар дамуы мұражайы» ашылды. Ашылуы кезінде «Байдаралы отбасы» деген тарихи реконструкция тобы қонақтарға «бесқару – көне көшпелі жауыргерлік өнерінің технологиялар» туралы таныстырылым презентация берді.
Басқа мұражайлардан бас айырмашылығы - жаңа экспозиция этнографияға, тарихқа, мәдениетке ғана емес - Қазақстан аумағындағы тарихи және заманауи технологияларға арналған.
Мұражайда Тас және Қола дәуірі, ерте Темір дәуірі (сақ дәуірі), көне Түркі дәуірі, орта ғасырлар, Қазақ хандығы, сонымен қатар 20-21 ғасырлардағы технологиялары бар.
Экспозиция Тас дәуірінің (40-35 мың жыл бұрын) нысандарымен ашылып, от иелигін дамуы, тас құралдардың жасалуы, киім тігу, алғашқы баспаналардың салынуы, жабайы жылқының қолға үйретілуі. Жалғасуда қола металлургия, доңғалақ өнертабысы (5-4 мың жыл бұрын), одан кейін темір металлургиясы, жаңа қару-жарақ пен сауыт-саймандарды, биокомпозитті ат садақ мен ат әбзелдерін ойлап табуға, және алып қорғандарды (3 мың жыл бұрын) салуды бастауға мүмкіндік берді.
Дегенмен, Қазақстан индустрияға дейінгі тарихындағы ең маңызды дәуірлер орта ғасырлар (12-14 ғасырлар) мен Қазақ хандығы (15-19 ғғ.) болды. 12 ғасырдан бастап Ұлы дала мен Көшпелі өркениеті өркендей бастады, сонымен қатар ірі қалалар мен елді мекендердің, сәулет, сауда, қолөнер, инженерия, технологиялық дамуы 15 ғасырда Қазақ хандығының құрылуына әкелді. Осы кезде қазақтың киіз үйі жасалды, зергерлік өнер мен қолөнер дамыды, жаңа технологиялар – оқ-дәріс қарулар, бу машиналар, темір жолдар мен қалалардың жаңа түрлері пайда болды.
Соңғы екі ғасырдағы жаңа технологияның қарқынды дамуы мұражай экспозициясында да жан-жақты көрініс тапқан. 20 ғасырдың индустриализациялау, және 21 ғасырдағы «жасыл» технологиялар, цифрландыру мен роботтандыруды дамыту, ескі қалаларды жаңарту және жаңаларын салу (Астана) - жан-жақты көрсетілген.
Мұражайды құру идеясының авторы – Сәтбаев университетінің магистранты Данияр Байдаралы. Оған музей директоры Жеңіс Молдабеков, кәсіпкерлер Дәурен Валиев пен Мейір Барменқұлов, белгілі суретшілер Бекназар Дәуренбек пен Қабөке Оралбек және Сәтбаев университетінің студенттері қолдау көрсетті. Мұражайдағы жұмыс жалғасуда: мұражай жаңа экспонаттармен және экспозициялармен толықтырылады.
