"Политех" өз ісін рекордтармен жаңғыртуда

Сәтбаев Университетінде Алексей Оксененконың басшылығымен ҰҰА зертханасында 10 сағат бойы күн энергиясы есебінен ұшуға қабілетті SolarUAV ұшқышсыз ұшу аппаратын әзірледі. Қазақстан үшін бұл ұшқышсыз ұшу ұзақтығы бойынша абсолюттік рекорд, ал ұшудың әлемдік рекорды бар болғаны 23 минутқа артық.

2020 жылы ҰҰА зертханасы ұйымдастырылды және көптеген жобаларды іске қосты, олардың арасында күн энергиясымен ұшатын аппарат жобасы да болды. Бұл "ұшатын қанат" түріндегі ықшам ұшақ, қанаты 2 метрден сәл асады, коммерциялық жүктемені жарты килограмға дейін көтере алады.

Жоба авторы Алексей Оксененко – бұл көптеген технологияларды біріктіруді талап ететін қызықты әрі күрделі жоба дейді. Бұл өте нақты және оларды жаппай шығаруға болатындығы белгілі болды. Енді жылына бірнеше ондаған ҰҰА күн батареяларын шығара аламыз. Алайда, біз рекордты бұзуды мақсат етпедік, ол бізде "іс арасында" болды.

Әуе кемесін жобалау мен салудағы басты қиындық – ұшу кезінде ауыр жүктемелерге төтеп бере алатын және сонымен бірге шуақты күн элементтерін, авиониканы және бейнекамераларды алып жүретін сонымен бірге жеңіл және шағын корпус құру.

Әр құрылғыда 50 күн панелі және нақты уақыт режимінде бейне және телеметрия алу үшін қажетті жабдық бар. Ұшақтың корпусы өте жеңіл әрі берік талшықтарды қолдана отырып дайындалған композициялық материалдардан жасалған.

SolarUAV аппараты 168 км/сағ жылдамдыққа жетеді және батареяның қызмет ету мерзімі 2 сағат. Жаңа ҰҰА ұшу үшін электр энергиясының көп мөлшерін қажет етпейтін тиімді қозғалтқыш қондырғысы әзірленді.

Сынақ кезінде аппарат жерге қонбай 10 сағат 17 секунд ұшып өтті, ұшу ұзындығы 570 км құрады. Күн энергиясымен басқарылатын ұшақтарды, Airbus сияқты ірі компаниялардың авиациялық саланың көшбасшылары жасайды. Мұндай жобалардың құны жүздеген миллион долларды құрайды. Сәтбаев Университетінің жобасы оларға қарағанда жоғары технологиялардың мүмкіндіктерін көрсетіп қана қоймай, арзан әрі коммерциялық мақсаттарға тиімді екені бағытталған.     

Біздің еліміз үшін мұндай құрылғылардың практикалық маңызы зор. SolarUAV ландшафттарды 3D модельдеу, карта жасау, мәліметтер жинау, жануарларды бақылау, адамдарды іздеу, фото және видео түсіру, патрульдеу, бақылау сияқты тапсырмаларды орындай алады.

 Олардың көмегімен ұялы байланыс пен ғаламтордың орнатылуы күрделі аймақтар қамтылады. Сонымен қатар әуе күштер қорғанысы (ӘКҚ) сынағының даярлық кезінде қолданатын интерактивтік нысана жүйесі ретінде қолдануға болады.

Күн энергиясындағы құрылғылар әдеттегіден ұзағырақ ұшады, сонымен қатар арзан және экологиялық жағынан таза.

Өнертапқыштардың келесі мақсаты - Қазақстанның ауыл шаруашылығы мен өнеркәсібінің қажеттіліктерін қамтитын ҰҰА-ның тұтас желісін әзірлеу, олардың арасында тәулік бойы жұмыс істей алатын автономды аппаратты әзірлеу жоспарланған. Бұл еліміздің инновациялық өсіп-өркендеуіне жасалған тағы бір қадам болмақ.