Қазақстан ғалымдары пациенттердің жеке ерекшеліктерін ескеретін эндопротездерді өндіру технологияларының кешенін әзірлеуде
Сәтбаев университеті Металлургия және байыту институтының Металтану зертханасы жеке эндопротездерді өндіруге арналған жаңа технологиялар мен жабдықтарды әзірлеуде.
Титан қорытпаларын балқыту үшін арнайы пеш жасалған. Ол вакуумда жұмыс істейді және вольфрамды электрод қолданылады. Негізгі мақсат – қалыпқа құюға арналған балқытылған титан материалын алу. Осы пештің көмегімен алуға болатын балқытылған титанның максималды салмағы – 2 килограмм. Пеш тиімді ауа сорғыш жүйесімен және реттелетін қуаты бар қуат көзімен жабдықталған.
Аз тонналық балқыту және титан қорытпаларын құю, күйген үлгілер бойынша құю технологиясы мен қалыптау материалдары, эндопротездердің бетіне кальций-фосфатты биоүйлесімді жабындарды магнетронды және микроплазма арқылы жағу сүйек тінімен қосылу процесін жылдамдатады және ағзаның аллергиялық реакцияларын азайтады.
Титан қорытпаларынан жасалған эндопротездерге магнетронды және микроплазмалық жағу әдістерін қолдану арқылы биоүйлесімді кальций-фосфатты жабындарды жағу процесі «Металлургия және байыту институты» АҚ-да әзірленген магнетронды шашыратқыш қондырғы мен микроплазмалық тотығу қондырғысы арқылы жүзеге асырылады.
Микроплазманың тотығу процесі электролитке ортофосфор қышқылы негізінде батырылған титан қорытпасының эндопротезіне қысқа мерзімді жоғары вольтты тұрақты ток импульстерін қолданғанда орын алады. Бұл әдіс эндопротездің рельефті беттерін биоүйлесімді жабындардың қабаттарымен жабуға мүмкіндік береді.
Тұңғыш рет экологиялық таза байланыстырғышы бар титанат кальцийі негізіндегі материалдар ұсынылды, бұл байланыстырғыш құйма үлгісінің максималды кеңею температурасында құйма қалыптың қатаюын қамтамасыз етеді. Құйма қалыпты титан балқымасымен әрекеттесуден барынша қорғау үшін, құйма үлгісінің бетіне жағуға арналған иттрий оксидіне негізделген тосқауыл бояуы әзірленді.
Қазіргі уақытта әлемде адам қаңқасының буындарын қалпына келтіруге арналған эндопротездер кеңінен өндіріледі. Алайда қаңқаның зақымдануы әдеттегі емес себептерден туындаса, стандартты эндопротездерді қолдануға болмайды. Сүйек тінінің бұлай зақымдануы қатерлі ісік ауруы кезінде орын алуы мүмкін, сондай-ақ көлік апаты, өндірістік жарақаттар немесе оқ ату салдарынан жарақат болуы мүмкін. Мұндай жағдайда әркімге жеке эндопротез әзірлеу қажет болады.
Қазіргі кезде титан қорытпаларынан жасалған эндопротездер өте көп қолданылады, бұл оның бетінде титан оксидінің жұқа тығыз қабатының түзілуіне байланысты осы металдың биоинертті болуымен түсіндіріледі. Бірақ сұйық күйінде мұндай металдың белсенділігі өте жоғары болады, сондықтан ол титан қорытпаларын балқыту мен құю процестерін тым қиындатып жібереді де, арнайы жабдықты, технологиялар мен материалдарды қолдануды талап етеді. Дәл осы мәселені Сәтбаев Университетінің Металлургия және байыту институты ғалымдарының, атап айтқанда, металтану зертханасының меңгерушісі, ф.-м.ғ.к., қауымдастырылған профессор Ақсәуле Мамаева, техника ғылымдарының кандидаты Александр Паничкин, ғылыми қызметкер, PhD докторы Айдар Кенжеғұлов, балқытушы, кіші ғылыми қызметкер Жасұлан Әлібековтың жасаған жаңа әзірлемелері сәтті түрде шешуде.
